Analiza porównawcza od 1 stycznia 2017 roku stała się obowiązkowym elementem dokumentacji cen transferowych. Nadal jednak dla wielu podatników przygotowanie takiej analizy wydaje się czynnością niezwykle skomplikowaną i pracochłonną. Nie zawsze jednak musi taką być w rzeczywistości.

Czym jest benchmark

Analiza porównawcza (ang. benchmark, benchmarking study) w praktyce cen transferowych to analiza, mająca za zadanie wykazać, że ceny (lub rentowność albo inne warunki), ustalone w transakcjach pomiędzy podmiotami powiązanymi nie odbiegają od cen, które w podobnych transakcjach i w podobnych warunkach zastosowałyby podmioty całkowicie od siebie niezależne – tj., ustalona cena jest ceną rynkową.

W praktyce więc, przy zachowaniu określonych warunków, każdego rodzaju analiza, potwierdzająca rynkowy charakter transakcji, może być uznana za benchmark. Kluczowe jest jednak, żeby analiza taka odnosiła się do danych podmiotów niepowiązanych (niezależnych). Jeśli bowiem analiza opierać się będzie na danych podmiotów powiązanych, to wynikająca z takiej analizy cena (przedział cen, przedział rentowności) nie będzie mogła być uznana za rynkową – warunki transakcji pomiędzy podmiotami powiązanymi mogą bowiem być zakłócone poprzez istnienie różnego rodzaju powiązań.

Kto powinien sporządzać benchmark

Zgodnie z obowiązującymi od 1 stycznia 2017 roku przepisami ustaw o podatkach dochodowych (od osób prawnych oraz od osób fizycznych), obowiązkiem dołączenia analiz porównawczych do dokumentacji podatkowej są podatnicy, którzy:

  • W poprzednim roku podatkowym osiągnęli całkowite przychody lub koszty (nie tylko z podmiotami powiązanymi!) na poziomie 10 mln EUR lub więcej (wg średniego kursu NBP z ostatniego dnia poprzedniego roku podatkowego) oraz
  • Zawierają istotne transakcje (bądź występują istotne inne zdarzenia) z podmiotami powiązanymi, których wartość w ciągu roku powoduje powstanie obowiązku sporządzenia dokumentacji podatkowej dla transakcji z podmiotami powiązanymi.

W praktyce więc bardzo duża część podatników została objęta obowiązkiem przygotowania analizy porównawczej.

Od czego należy zacząć

Dla poprawnego przeprowadzenia analizy porównawczej kluczowe jest bardzo dokładne zrozumienie przebiegu transakcji i jej warunków. W tym celu, najbardziej przydatnym narzędziem okazuje się szczegółowa analiza funkcjonalna, przedstawiająca czynności realizowane przez strony transakcji, jak również ponoszone przez nie ryzyka i angażowane aktywa (w tym dobra o charakterze niematerialnym). Poprawnie przeprowadzona analiza funkcjonalna umożliwi podatnikowi właściwą ocenę, jakiego rodzaju podmioty lub transakcje będą mogły posłużyć jako dane wejściowe na potrzeby sporządzenia benchmarku. Należy bowiem podkreślić, że poza kryterium niezależności, podmioty (lub transakcje) uwzględnione w analizie porównawczej muszą spełniać kryterium porównywalności do transakcji pomiędzy podmiotami powiązanymi.

Spełnione kryterium porównywalności oznacza, że transakcja pomiędzy podmiotami niezależnymi jest na tyle podobna do transakcji badanej, że nie występują pomiędzy nimi na tyle istotne różnice, które mogłyby powodować wystąpienie różnic w wycenie transakcji.

Skąd wziąć dane

W bardzo wielu sytuacjach praktyka pokazuje, że podatnik posiada już dane, które mogą zostać wykorzystane na potrzeby sporządzenia analizy porównawczej. Jak takich danych szukać?

W pierwszej kolejności podatnik powinien przeanalizować, czy realizuje z podmiotami niezależnymi transakcje podobne (porównywalne) do tych, które zawiera z podmiotem powiązanym. Jeśli takie transakcje występują, potencjalnie możliwe jest ich wykorzystanie na potrzeby sporządzenia analizy porównawczej.

PRZYKŁAD

Podatnik, będący producentem wyrobów kosmetycznych, sprzedaje wyroby głównie do podmiotów z własnej grupy kapitałowej. Niemniej, część asortymentu trafia również do polskich niezależnych dystrybutorów. W takiej sytuacji, potencjalnie możliwe będzie wykorzystanie danych o cenach (rentowności) sprzedaży do podmiotów niezależnych do oceny rynkowości warunków porównywalnej transakcji z podmiotem powiązanym.

 

W części sytuacji, konieczne będzie dokonanie korekty danych porównywalnych na potrzeby przeprowadzenia benchmarku (np. kiedy wolumen sprzedaży do podmiotów powiązanych i niezależnych istotnie się różni, a praktyka branży wskazuje na zależność wolumenu i ceny jednostkowej).

Jeśli podatnik nie zawiera transakcji z podmiotami niezależnymi, przydatna może okazać się wiedza o rynku, posiadana np. przez dział handlowy. Pracownicy zajmujący się sprzedażą mają najczęściej bardzo dużą wiedzę na temat rynku, panujących na nim warunków oraz konkurencji. Pomocne mogą być również niezależne raporty rynkowe, przygotowywane dla różnych branż. Informacje takie można również wykorzystać (bezpośrednio lub pośrednio) przy tworzeniu analizy porównawczej.

Komercyjne bazy danych

W wielu przypadkach wykorzystanie danych wewnętrznych lub zewnętrznych na temat cen czy warunków transakcji pomiędzy podmiotami niepowiązanymi nie będzie możliwe – podstawową przyczyną jest najczęściej  brak dostępu do takich danych przez podatnika. W takiej sytuacji, zazwyczaj wykorzystywane są komercyjne bazy danych, wykorzystywane najczęściej do porównywania rentowności (na podstawie różnych jej wskaźników) transakcji z podmiotem powiązanym do tego samego wskaźnika rentowności porównywalnych podmiotów niezależnych.

Najpopularniejsze z baz danych dostarczają bardzo szczegółowych informacji na temat działalności przedsiębiorstw, pochodzących z ich publicznie dostępnych sprawozdań finansowych oraz z innych rejestrów np. z KRS). Istnieją na rynku również komercyjne bazy danych, które umożliwiają selekcję podmiotów według działalności oraz poziomu różnych wskaźników finansowych, jak również poziomu powiązań (kapitałowych i innych). Z uwagi na zawarty w Ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych wymóg wykorzystania w pierwszej kolejności z polskich danych porównywalnych, warto zwrócić uwagę na to, żeby wybrana baza dostarczała dane na temat polskich przedsiębiorstw.

Podkreślić należy, że dla specyficznych rodzajów transakcji (np. pożyczki, licencje, gwarancje) istnieją dedykowane bazy danych, wyposażone również w funkcjonalności, ułatwiające analizę zawartych w nich danych na potrzeby cen transferowych.

Benchmark tylko do dokumentacji?

Pomimo tego, że analizy porównawcze są narzędziem najpowszechniej kojarzonym z obszarem cen transferowych (w celu obrony już stosowanych cen albo planowania transakcji), to ich wykorzystanie jest dużo szersze. Z analiz porównawczych korzystają przedsiębiorcy w celu uzyskania wiedzy o konkretnym rynku i o konkurencji (np. wielkości i kondycji finansowej działających na nim podmiotów) lub też na potrzeby uzyskania informacji o sytuacji finansowej potencjalnego konkurenta lub dostawcy przed podjęciem z nim współpracy. Analizy porównawcze przygotowywane są również przez różne organizacje i stowarzyszenia branżowe.

Należy podkreślić, że analiza porównawcza wykonywana na potrzeby cen transferowych wymaga przede wszystkim właściwej oceny natury transakcji i odpowiedniego wyboru danych porównawczych. Są one podstawą skutecznej obrony stosowanych cen, niezależnie od tego, czy skorzystamy z danych wewnętrznych czy też z komercyjnych baz danych.

 

Grzegorz Garbarczyk

Copyright by InfoCredit. Design by TWINS STUDIO

Wykorzystujemy technologię plików cookies. Jeśli nie chcesz, by pliki cookies były instalowanie na Twoim dysku zmień ustawienia swojej przeglądarki.
Korzystając z witryny InfoCredit wyrażasz zgodę na wykorzystanie plików cookies, zgodnie z ustawieniami przeglądarki.
Więcej informacji w Polityce prywatności.Zamknij komunikat